29 نوامبر 2023- آزمایش خون یک روش رایج و در عین حال اغلب دردناک در مراقبت های بهداشتی است. اما اگر بتوانیم کلاً از سوزن ها استفاده نکنیم چه؟ بزاق و خون حاوی بسیاری از نشانگرهای زیستی مشابه هستند و جمع آوری بزاق به سادگی ریختن آب دهان در ظرف است.

محققان ACS Sensors گزارش دادند که دستگاهی ساخته‌اند که نشانگرهای زیستی گلوکز و آدنوزین مونوفسفات (AMP) را در بزاق با حساسیت بالا تشخیص می‌دهد که می‌تواند به نظارت بر سلامت در خانه کمک کند.

آزمایش خون اطلاعات حیاتی در مورد سلامت فرد ارائه می دهد. اما آن‌ها همچنین به روش‌های ناراحت‌کننده‌ای متکی هستند، از جمع‌آوری نمونه‌های خون کوچک از طریق سوراخ کردن مکرر نوک انگشتان تا خون‌گیری توسط یک تکنسین آموزش دیده.

بزاق به عنوان یک راه جایگزین برای ردیابی نشانگرهای زیستی مهم از جمله گلوکز مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، اکثر روش‌ها برای آنالیز نمونه‌های بزاق برای مولکول‌های کوچک به تجهیزات آزمایشگاهی نیاز دارند. برای اینکه تجزیه و تحلیل ها برای آزمایش در خانه راحت شود، به یک پلت فرم سنجش ساده و در عین حال دقیق نیاز است.

یکی از احتمالات، حسگر زیستی مبتنی بر آپتامر الکتروشیمیایی (E-AB) است که هنگامی که یک قطعه طراحی شده خاص از DNA یا RNA، معروف به آپتامر، به هدف مورد نظر خود متصل می شود، یک تغییر الکتروشیمیایی قابل اندازه گیری ایجاد می کند. این نوع از دستگاه ها قبلاً از نمونه‌های خون استفاده می‌کردند، اما این بار دکتر Philippe Dauphin-Ducharme و همکارانش، حسگرهای زیستیE-AB را برای اندازه گیری بیومارکرها در نمونه‌های بزاق تطبیق دادند. آنها می خواستند غلظت گلوکز وAMP  -یک بیومارکر مولکولی کوچک مرتبط با بیماری لثه – را در نمونه های واقعی بزاق اندازه گیری کند.

این تیم، آپتامرهایDNA گزارش شده قبلی را که به AMP یا گلوکز متصل می‌شدند، را دوباره مهندسی کردند تا حساسیت آنها را بهبود بخشند. آنها حسگرهای زیستیE-AB  خود را با نصب آپتامرها بر روی یک الکترود طلا ایجاد کردند.

نمونه های بزاق از گروهی از شرکت کنندگان جمع آوری و با هم ترکیب شدند. سپس حسگرها در بزاق غوطه ور شدند، بدون نیاز به مراحل آماده سازی اضافی یا معرف. این سادگی، آزمایش را به اندازه کافی آسان می کند که توسط بیمار در خانه خود انجام شود. در آزمایشات، محققان دریافتند که دستگاه‌های آن‌ها در عرض 30 ثانیه نتیجه را نشان می‌دهند، تا سه روز در بزاق رقیق‌نشده ثابت می‌مانند و اگر بعد از هر بار استفاده شسته شوند، حساسیت خود را تا یک هفته حفظ می‌کنند.

علاوه بر این، حسگر گلوکز گزینش پذیری(selectivity) بالایی را نسبت به هدف خود نشان می دهد، و هر دو حسگر AMP و گلوکز به اندازه کافی حساس هستند تا نشانگرهای زیستی را در غلظت های بسیار پایین تر از آنچه که معمولا در بزاق یافت می شود، شناسایی کنند.

محققان اظهار داشتند که این فناوری ساده اولین فناوری در نوع خود است که گلوکز را در بزاق انسان تشخیص می دهد و آنها امیدوارند که این سیستم بتواند نظارت بر سلامت را در خانه کمتر تهاجمی و آسان تر کند، به خصوص برای افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20231129/Non-invasive-monitoring-of-glucose-and-adenosine-monophosphate-biomarkers-in-saliva.aspx